Python Dersleri 1 – Değişkenler

Python derslerimize kaldığımız yerden devam ediyoruz. Daha önce Python’un ne olduğunu ve nasıl kurulduğunu anlattığımız bölümümüzle Giriş yapmıştık. Bu yazımız da python derslerine değişkenler ile devam ediyoruz.

Sitemizdeki 1 numaralı Python dersini okumaktasınız. Tüm Python Derslerinin listesine buradan ulaşabilirsiniz.

PYTHON DERSLERİ – DEĞİŞKENLER

Değişkenler, programın akışı esnasında sayı, x, y, gibi farklı biçimlerde olan değerleri korumak için kullanılır. Örneğin;

sayi = 10

ifadesi bi atama satırıdır. “sayi” isimli değişkene 10 tam sayısını atamak için kullanılır. Program akışı esnasında “sayi” ifadesi görüldüğü yerlerde içindeki değeri yani 10 tam sayısını ifade eder. Değişken denmesinin amacı bu program akışı esnasında sakladığı değerin değişebilmesindendir. “=” (eşittir) işareti atama operatörü olarak kullanılmaktadır. Pyton dilinde atama operatörü olan “=” ifadesi sağ taraftaki değeri sol taraftaki değişkene atamak için kullanılır. Matematikte sayi = 5 ve 5 = sayi ifadesi doğru iken Python programlama dilinde 5 = sayi ifadesi hata verir.

x = 10 
print(x) 
x = 20 
print(x) 
x = 30 
print(x)

Üstteki kodu incelediğimizde x değişkeninin değeri ilk önce 10, sonra 20, sonra 30 olarak değişir.

ÇOKLU DEĞİŞKEN ATAMA

Bir programcı tek bir satırda çok ögeli yaklaşımı kullanarak birden fazla değer ataması yapabilir. Bu işleme çoklu atama denilir.

x, y, z = 100, -45, 0 
print("x =", x, " y =", y, " z =", z) 

Çoklu atamada değerler virgüller ile ayrılmış olarak listelenir. x, y, z = 100, -45, 0 ifadesinde x, y, z bir grup çoklu ögeyi; 100, -45, 0 ise diğer grup çoklu ögeyi ifade eder. Çoklu atama şu şekilde çalışır: Sol taraftaki çoklu öge grubundaki ilk değişken, sağ taraftaki çoklu öge grubunun ilk elemanı ile eşleşir (x = 100). Benzer şekilde ikinci ve sonraki ögeler de birbiri ile eşleşir. İkinci ögelerin eşleşmesi, y = -45 ve son ögelerin eşleşmesi, z = 0 ile sonuçlanır. Bu işlemden sonraki durum aşağıdaki gibidir:

x = 100 y = -45 z = 0

DEĞİŞKEN İSİMLENDİRME KURALLARI

Matematik işlemlerinde genellikle x ve y tek karakterden oluşan değişkenler için kullanılır. Programcıların bundan kaçınarak çok daha uzun, anlamlı ve açıklayıcı değişken isimleri seçmesi gerekir. Bu nedenle t, at, y ve s gibi isimler yerine, toplam, araToplam, yükseklik ve süre gibi içeriğindeki değeri ifade eden değişken isimleri kullanmak çok daha etkilidir. Değişken ismi program içerisindeki kullanım amacına uygun olmalıdır. Değişken isimleri ne kadar doğru seçilirse program okuyan kişiler için o kadar çabuk anlaşılır ve anlamlı olur.

Python, büyük küçük harf duyarlıdır ve değişken isimleri için kesin kurallar kullanır. Bir değişken ismi belirteç için bir örnektir. Belirteç, ögeleri isimlendirmek için kullanılan kelimedir. Belirteçler fonksiyon, sınıf ve metot gibi parçaları isimlendirmek için de kullanılır. Belirteçlerin özellikleri şöyle sıralanabilir:

1. Bir belirteç en az bir karakter içermelidir.

2. Belirtecin ilk karakteri harf (küçük ya da büyük) ya da alt çizgi olmalıdır. Yani sayı ile başlayan değişken olamaz. (ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZabcdefghijklmnopqrstuvwxyz_).

3. Devam eden karakterler, harf (küçük ya da büyük), alt çizgi ya da sayı olabilir (ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZabcdefghijklmnopqrstuvwxyz_0123456789).

4. Belirteçlerde boşluk dâhil diğer özel karakterler kullanılamaz.

5. Programlama diline ait ayrılmış kelimeler belirteç olarak kullanılamaz (Reserved Words).

6. Son olarak print, int, str ya da type gibi özel kelimeler kullanılabilmesine rağmen iyi bir program için bunlar asla önerilmez.

7. Türkçe karakterler kullanılamaz.

Değişken İsmi Verilemeyecek Anahtar Kelimeler (Reserved Words)

and del from as elif global assert else if break except import class False in continue finally is def for lambda not

Değişken Olarak Kullanılabilir	Değişken Olarak Kullanılamaz	NEDENİ
Sayi1	1sayi	Değişken ismi sayı ile başlayamaz
sayi1	sayi-1	araya “-“ (tire) kullanılmaz
_sayi1	sayı1	Türkçe “ı” karakteri kullanılamaz
sayi_1	*2	Değişken “*” karakteri gibi özel karakterlerle başlayamaz
x	ilk deger	Değişken isminde boşluk olamaz
toplam	öğrenci	Türkçe karakter kullanılamaz
toplam_kar	class	Reserved (ayrılmış) kelimeler değişken ismi olarak kullanılamaz

DEĞİŞKEN TİPİNİ ÖĞRENME

Bir değişkene atanmış değerin hangi tipte olduğunu öğrenmek için type() fonksiyonu kullanılır.

sayi = 10

print(type(sayi))

komutlarını çalıştırdığımızda ekranda “<class ‘int’>” yazısını görmekteyiz.

Python’da temel olarak integer, string, float ve boolean olmak üzere 4 temel değişken tipi var. Bunlardan başka tupple, list, dictionary tiplerinde birden fazla değişkeni ifade eden ve başka amaçlara hizmet eden liste değişkenleri bulunmaktadır. Bu değişken tiplerine kısaca bakacak olursak :

DEĞİŞKEN TİPLERİ

1- String = Düz yazı türüdür ve en kapsamlı değişken tipidir. Örnek : “İstanbul”, “Ahmet”,”Ayşe”, “365”,’57.76’,”900TL” gibi. Bu değişkenler tanımlanırken çift tırnak (“) veya tek tırnak (‘) içerisinde tanımlanır.

2- Integer = Tam sayı değişken tipidir. Örnek : 7, 6, 10000

3-Floating Point = Virgüllü (ondalık) sayı değişken tipidir. Örnek : 6.123, 27.2345 ( Bu ondalıklı sayılar Türkçe’de olduğu gibi virgülle değil nokta işaretiyle ayrılır. Yazdığınız Kodlar Türkiye Uyumlu mu? yazımıza göz atabilirsiniz.)

4-Boolean Değer= Bu değişken tipinin True ve False olmak üzere iki değeri vardır. Pythonda true ve false olarak yazılır. İlk harfleri küçüktür.

Python programlama dilinde değişken tipleri diğer programlama dillerinde olduğu gibi önceden belirlenmez aldığı değerin tipine göre değişkenlik gösterir.

DEĞİŞKEN DÖNÜŞÜMLERİ

Önceden tanımlanmış değişkenleri farklı bir tipe dönüştürmek Pythonde çok kolaydır. Eğer bir değişkeni integer tipine dönüştürmek isterseniz değişkenin başına int(değişken) komutunu yazmanız yeterli olacaktır.

sayi = “961” 
int(sayi) 

Yukarıdaki kodu incelersek;  önce string tipinde bir değişken tanımladık. String olduğunu başındaki ve sonundaki tırnak işaretlerinden anlıyoruz. String tipinde olan sayi değişkenimiz artık integer tipinde. Bu sayede daha önce string olan sayi değişkenini kullanarak matematiksel işlemler yapabiliriz.

Bundan başka str() fonksiyonu ile değişkenleri string tipine, float() fonksitonu ile değişkenleri float tipine dönüştürebiliriz.

Önemli Not : İnteger yani sayısal olmayan bir değişkeni integer veya float tipine dönüştürmeye çalışırsak hata alırız. Daha sonraki derslerimizde hatalarla baş çıkmayı öğreneceğiz.

sayi = “Bursa” 
int(sayi) 

Bu örnek kod çalışmayacak ve hata verecektir. Bu yüzden tip dönüşümlerinde değişkenin içeriğinin dönüştüreceğimiz tipe uygun olmasına mutlaka dikkat etmeliyiz.

Python derslerimiz kaldığı yerden devam edecektir. Derslerimize yorum yazarak sizlerde katkıda bulunabilir anlamadığınız kısımlar hakkında sorular sorabilirsiniz.